Lezingenserie - Hersenschade en kunst

Al van oudsher bestaat er een spreekwoordelijk verband tussen geestesziekte en creatieve aanleg. Begin 20e eeuw kwam de Duitse psychiater Hans Prinzhorn tot de conclusie dat het werk van zijn patiënten meer was dan alleen in beeld vertaalde pathologie.

Zijn boek in 1922 over schizofrene kunst was een eye-opener voor de surrealisten in het Interbellum en voor Jean Dubuffet in 1947 met de ‘Art Brut’. Hij was de grondlegger van wat nu ‘Outsider Art’ wordt genoemd. Met afstand de beste Nederlandse kunstenaar uit deze categorie is Willem van Genk (1927-2005). In de jaren 70 van de 20e eeuw bleek dat autistische savants soms over een fabelachtige tekenvaardigheid beschikken. Ook zijn mensen met een lichtere vorm van autisme tegenwoordig steeds vaker succesvol als kunstenaar.

Recent groeit ook onze kennis van kunstenaars met dementie. Hoewel de ziekte een verwoestend effect heeft op hun kunstproductie blijft het werk van sommigen zoals Willem de Kooning een breder publiek boeien. Ook zijn er diverse legendarische casussen van kunstenaars met plotselinge hersenschade zoals door een beroerte. Zij blijven vaak wel kwalitatief goed werk maken, maar niet zelden heel anders dan het werk vóór de beroerte.

In deze lezingenserie bestuderen we kunstenaars met dementie, beroertes, schizofrenie, autisme, bipolaire stoornis en outsiderkunst. We kijken daarbij naar wat de recente neurowetenschappen en de psychiatrie ons kunnen vertellen over deze kunst en de menselijke creativiteit.

Lesmateriaal: hand-outs à € 1,50 bij de docent te voldoen