Effectief lesgeven aan volwassenen: een paar praktische handvatten

Effectief lesgeven aan volwassenen: een paar praktische handvatten
Marjan de Ruijter

Lesgeven aan volwassenen is heel iets anders dan lesgeven aan kinderen of jongeren. Volwassenen hebben vaak al een schat aan levenservaring, maar kunnen ook onzeker zijn, vooral als het lang geleden is dat ze in een klaslokaal zaten. Hieronder een aantal praktische tips om te zorgen voor een waardevolle en prettige leerervaring voor jouw cursisten. 

1. Creëer een veilige en open leeromgeving

Veel volwassenen vinden het spannend om terug te keren naar het onderwijs. Ze kunnen onzeker zijn over hun eigen vaardigheden of bang zijn om fouten te maken. Zorg daarom voor een veilige en ondersteunende leeromgeving waarin fouten maken onderdeel is van  het leerproces. Dit kun je doen door duidelijk te maken dat je het op prijs stelt als iedereen bijdraagt en dat er geen 'domme' vragen bestaan. Moedig je cursisten aan om open te zijn over hun leerervaringen.

Tip: Begin je cursus met een korte kennismakingsronde waarin iedereen iets over zichzelf kan vertellen. Dit helpt om de drempel te verlagen en bevordert een gevoel van verbondenheid.

2. Sluit aan bij de ervaringswereld van volwassenen

Volwassenen brengen een schat aan ervaring mee, zowel persoonlijk als professioneel. Dit maakt hen een waardevolle bron van kennis in de klas. Betrek hun ervaringen actief in de lessen. Door aan te sluiten bij wat zij al weten en hun dagelijkse praktijk, wordt de les relevanter en betekenisvoller voor hen.

Tip: Vraag regelmatig naar voorbeelden uit de groep en laat cursisten deze met elkaar delen. Dit zorgt niet alleen voor herkenning, maar stimuleert ook de interactie en het groepsgevoel.

3. Maak de lessen praktisch en doelgericht

Volwassenen willen vaak direct kunnen toepassen wat ze leren. Ze willen weten hoe de kennis of vaardigheden die ze opdoen hen gaan helpen in hun werk of persoonlijke leven. Zorg er daarom voor dat je lessen praktisch en doelgericht zijn. 

Tip: Begin de les met het uitleggen van de leerdoelen en koppel die aan concrete, praktische resultaten. Dit helpt cursisten te begrijpen waarom ze iets leren en hoe ze het kunnen toepassen.

4. Maak gebruik van interactieve werkvormen

Volwassenen leren het beste door te doen. Het is daarom belangrijk om de cursisten actief te betrekken in het leerproces. Dit kan door interactieve werkvormen te gebruiken, zoals groepsdiscussies, samenwerkingsopdrachten, rollenspellen of casestudies. Door samen te werken kunnen cursisten van elkaar leren en ontstaat er een ondersteunende leeromgeving.  Daarnaast verwerken ze de lesstof beter door er actief mee bezig te zijn en blijft deze langer hangen.

Tip: Wissel theorie af met praktijkoefeningen en zorg voor een balans tussen luisteren, doen en samen nadenken. Plan tijdens de les momenten in waarin cursisten hun ervaringen kunnen delen of samen kunnen werken aan opdrachten

5. Zorg voor positieve en motiverende feedback

Vaak geven we feedback als iets niet goed gaat, maar juist positieve feedback is een krachtig middel om cursisten te motiveren en hun leerproces te ondersteunen. Geef regelmatig positieve en constructieve feedback op wat goed gaat, maar natuurlijk is het belangrijk ook aan te geven wat er beter kan, en hoe cursisten zichzelf verder kunnen verbeteren. Volwassenen waarderen het als hun inspanningen worden erkend en willen graag concrete aanwijzingen krijgen om zichzelf verder te ontwikkelen.

Tip: Feedback is makkelijker te verwerken in de vorm van een tip of aanwijzing. ‘Probeer een volgende keer ….’ geeft richting aan wat de cursist concreet kan verbeteren.